Cymorth i blant i ddysgu siarad a chyfathrebu

Cymorth i blant ddysgu siarad a chyfathrebu

Mae pob plentyn yn haeddu’r dechrau gorau mewn bywyd, ac mae datblygu sgiliau lleferydd ac iaith yn hollbwysig er mwyn i blentyn gyrraedd ei lawn botensial. Mae cyfathrebu effeithiol yn hanfodol ar gyfer dysgu yn yr ysgol, cymdeithasu â’r teulu a chwarae gyda ffrindiau.

Mae ymchwil i ddatblygiad yr ymennydd wedi dangos bod tair blynedd gyntaf bywyd plentyn yn allweddol ar gyfer datblygu sgiliau iaith a chyfathrebu cadarn.

Mae’r rhan fwyaf o blant yn datblygu sgiliau iaith heb lawer o broblemau, ond mae angen rhagor o gymorth ar rai. Gall y cymorth hwn ddod gan aelodau o’r teulu, ymarferwyr gofal plant, gweithwyr y blynyddoedd cynnar ac aelodau o’r gymuned.

Camau datblygiad lleferydd ac iaith

Mae plant yn datblygu eu sgiliau lleferydd, iaith a chyfathrebu ar gyfraddau gwahanol. Gall gwybod yr hyn sy’n nodweddiadol helpu nodi problemau lleferydd ac iaith yn gynnar.

• Siarad gyda fi – Dysgu Siarad – Oedrannau a Chyfnodau Mae’r adnodd hwn yn darparu gwybodaeth am gyfnodau datblygu lleferydd ac iaith ac yn cynnig awgrymiadau am sut i helpu’ch plentyn i ddysgu siarad a deall geiriau.

• Speech and Language UK – Help for Families Adnoddau a gwasanaethau am ddim i’ch helpu chi i ddeall beth i gadw llygad amdano; cerrig milltir lleferydd, iaith a chyfathrebu plentyn; sut i gael cymorth; a hyd yn oed rhai ffyrdd syml y gallwch chi helpu’ch plentyn gartref.

Sut i annog datblygiad iaith eich plentyn

Mae nifer o weithgareddau y gallwch chi eu gwneud gartref neu yn eich ardal leol i helpu datblygu sgiliau lleferydd, iaith a chyfathrebu eich plentyn.

• Dewch i siarad â’ch babi: Cwrs llawn hwyl, rhyngweithiol ac AM DDIM i deuluoedd sydd â babanod rhwng 3 a 12 mis. Mae’n cynnig amser strwythuredig i gysylltu a chwarae, ynghyd ag awgrymiadau o ran cynorthwyo datblygu sgiliau lleferydd, iaith a chyfathrebu babanod. Cliciwch yma am ragor o wybodaeth ac i gadw lle.

• Siarad Gyda Fi: Mae’r ymgyrch hon, wedi’i llunio gan Lywodraeth Cymru, yn annog rhieni i chwarae, gwrando a siarad â’u plant 0-5 oed. Ar wefan Siarad Gyda Fi a , mae amrywiaeth o offer, awgrymiadau ac adnoddau defnyddiol, hygyrch, sy’n cael eu harwain gan arbenigwyr, i gynorthwyo rhieni ar daith eu plentyn i ddysgu iaith.

• Tiny Happy People – Dysgu Iaith Plant Casgliad o ffilmiau ac erthyglau sy’n cynnig cyngor ar sgiliau iaith plant. Archwiliwch y gwahanol gasgliadau am sgiliau iaith cynnar ac awgrymiadau da yn ôl oedran plant.

• Magu plant. Rhowch amser iddo. Darganfyddwch beth allwch chi ei wneud fel rhiant i helpu datblygiad eich plentyn.

• 1^st 1,000 Days – New Parent Network Mae’n cynnig arweiniad ar sut i annog datblygiad iaith plentyn.

• Ymgyrch Edrych, Dweud, Canu, Chwarae yr NSPCC Mae’n cynnig awgrymiadau hwyliog a hawdd i ymgorffori Edrych, Dweud, Canu a Chwarae yn eich trefn ddyddiol gyda’ch babi.

Beth i’w wneud os oes gennych chi bryderon

Os oes gennych chi bryderon am ddatblygiad lleferydd ac iaith eich plentyn, mae nifer o gamau y gallwch chi eu cymryd i gael y cymorth sydd ei angen arno.

• Siaradwch â’ch Ymwelydd Iechyd neu Feddyg Teulu: Maen nhw’n gallu darparu arweiniad ac efallai y byddan nhw’n awgrymu camau pellach.

• Cymorth gan Dîm y Blynyddoedd Cynnar: Rydyn ni’n cynnig cymorth gyda datblygiad iaith (0-3 oed) drwy grwpiau neu sesiynau unigol. Cysylltwch â ni i ofyn am gymorth.

• Atgyfeiriad Lleferydd ac Iaith: Os yw eich plentyn yn 2½ oed, gallwch chi ofyn i’ch Ymwelydd Iechyd neu Feddyg Teulu am atgyfeiriad at therapi lleferydd ac iaith. Fel arall, gallwch chi wneud atgyfeiriad eich hun at Wasanaethau Plant Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan. Dilynwch wasanaeth Therapi Lleferydd ac Iaith i Blant Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan ar X (Twitter) a Facebook i gael diweddariadau rheolaidd.

• Gwasanaeth Allgymorth y Ganolfan Adnoddau Arbenigol: Mae cymorth gan Wasanaeth Allgymorth y Ganolfan Adnoddau Arbenigol ar gael i blant sy’n mynychu meithrinfa mewn ysgol, o’r mis Medi ar ôl eu pen-blwydd yn dair oed. Os bydd staff ysgol yn teimlo bod eich plentyn yn cael anawsterau gyda lleferydd ac iaith, byddan nhw’n trafod hyn gyda chi ac yn gwneud cais am werthusiad gan dîm Lleferydd ac Iaith y Gwasanaeth Allgymorth. Bydd Athro Arbenigol neu Weithiwr Cyfathrebu yn ymweld â meithrinfa ysgol eich plentyn i’w arsylwi a chasglu gwybodaeth. Os bydd hynny’n briodol, bydd aelod o’r tîm yn gweithio gyda chi a’ch plentyn, gan ddarparu cyngor a gweithgareddau i helpu datblygu sgiliau lleferydd, iaith a chyfathrebu eich plentyn. Mae Gwasanaeth Allgymorth y Ganolfan Adnoddau Arbenigol yn gweithio’n agos gyda gwasanaeth Therapi Lleferydd ac Iaith Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan.